İsrail-Fələstin münaqişəsi: İsrail necə yarandı və digər suallara cavablar – Xeberler | En Son Xeberler | Son Xeberler

1300-dən çox israilli öldürülüb, onlarla əsgər və mülki şəxs, o cümlədən qadınlar və uşaqlar Qəzzada girov kimi saxlanılır.

İsrail ordusunun cavab olaraq Qəzzaya həyata keçirdiyi çoxsaylı hava zərbələri nəticəsində 2000-dən çox fələstinli də həlak olub və İsrail bu əraziyə qida, yanacaq və digər zəruri ehtiyacları təmin etməyib, tam blokadaya alıb.

Yaxın Şərqin həmin hissəsinin hökmdarı Osmanlı İmperiyasının Birinci Dünya Müharibəsində məğlub olmasından sonra Britaniya Fələstin kimi tanınan əraziyə nəzarəti ələ keçirdi.

Torpaqda yəhudi azlığı və ərəb çoxluğu, eləcə də digər kiçik etnik qruplar yaşayırdı.

Beynəlxalq ictimaiyyət Böyük Britaniyaya Fələstində yəhudi xalqı üçün “milli ev” yaratmaq tapşırığını verdikdə iki xalq arasında gərginlik daha da artdı.

Bu, 1917-ci il Balfour Bəyannaməsindən, o zamankı Xarici İşlər Naziri Artur Balfourun Britaniyanın yəhudi icmasına verdiyi vəddən irəli gəlirdi.

Bəyannamə Böyük Britaniyanın Fələstin üzərində mandatında təsbit edildi və 1922-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının sələfi olan, yeni yaradılmış Millətlər Liqası tərəfindən təsdiq edildi.

Yəhudilər üçün Fələstin onların ata-baba yurdu idi, lakin Fələstin ərəbləri də bu torpaqlara sahib olduqlarını iddia etdilər və bu hərəkətə qarşı çıxdılar.

1920-1940-cı illər arasında oraya gələn yəhudilərin sayı artdı, çoxları Avropadakı təqiblərdən, xüsusən İkinci Dünya Müharibəsində nasist Holokostundan qaçdı.

Həmin vaxtlar həm yəhudilərlə ərəblər arasında, həm də Britaniya hakimiyyətinə qarşı zorakılıq daha da artırdı.

1947-ci ildə BMT-də Fələstinin ayrı-ayrı yəhudi və ərəb dövlətlərinə bölünməsinə və Qüdsün (Yerusəlimin) BMT nəzarəti altında xüsusi statusa malik ayrıca bir şəhərə çevrilməsinə səs verildi.

Bu plan yəhudi liderləri tərəfindən qəbul edilsə də, ərəblər buna razı olmadıqları üçün heç vaxt həyata keçirilmədi.

1948-ci ildə problemi həll edə bilməyən Britaniya geri çəkildi və yəhudi liderləri İsrail dövlətinin yaradıldığını elan etdilər.

Bu dövlət təqiblərdən qaçan yəhudilər üçün təhlükəsiz sığınacaq, həmçinin yəhudilər üçün milli vətən kimi xidmət etmək üçün nəzərdə tutulmuşdu.

BBC

Xəbərlər

Leave a Comment