{"id":7435,"date":"2024-07-24T16:30:36","date_gmt":"2024-07-24T16:30:36","guid":{"rendered":"https:\/\/metbuat.org\/?p=7435"},"modified":"2024-07-24T16:30:37","modified_gmt":"2024-07-24T16:30:37","slug":"x%c9%99z%c9%99r-d%c9%99nizind%c9%99-bogulmamaq-ucun-n%c9%99-etm%c9%99li-harada-cimm%c9%99li-5-suala-cavabda","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/metbuat.org\/?p=7435","title":{"rendered":"X\u0259z\u0259r d\u0259nizind\u0259 bo\u011fulmamaq \u00fc\u00e7\u00fcn n\u0259 etm\u0259li, harada \u00e7imm\u0259li? 5 suala cavabda"},"content":{"rendered":"
\n
\n
\n

\u015e\u0259klin m\u0259nb\u0259yi, <\/span>Getty \u0130mages<\/span><\/p>\n<\/div>\n<\/figure>\n

M\u0259qal\u0259 bar\u0259d\u0259 m\u0259lumat<\/strong><\/p>\n
    \n
  • M\u00fc\u0259llif, <\/span>Ayg\u00fcl Mehman <\/span><\/span><\/li>\n
  • V\u0259zif\u0259, <\/span>BBC News Az\u0259rbaycanca<\/span><\/span><\/li>\n
  • \n

    \n

    Bazar g\u00fcn\u00fc Bilg\u0259h q\u0259s\u0259b\u0259sind\u0259 bir n\u0259f\u0259r \u015f\u0259xs d\u0259nizd\u0259 bo\u011fulub, onun axtar\u0131\u015flar\u0131na helikopter d\u0259 c\u0259lb olunub, F\u00f6vq\u0259lad\u0259 Hallar Nazirliyi a\u00e7\u0131qlay\u0131b. <\/p>\n<\/div>\n

    \n

    Az\u0259rbaycanda \u00e7im\u0259rlik m\u00f6vs\u00fcm\u00fc ba\u015flayandan b\u0259ri qada\u011fan olunmu\u015f su h\u00f6vz\u0259l\u0259rind\u0259, qeyri-\u00e7im\u0259rlik \u0259razil\u0259rd\u0259 bo\u011fulub h\u0259yat\u0131n\u0131 itir\u0259nl\u0259r olub. R\u0259smi qurumlar\u0131n yayd\u0131\u011f\u0131 m\u0259lumatda deyilir ki, bo\u011fulanlar bir s\u0131ra hallarda n\u0259zar\u0259tsiz \u0259razil\u0259rd\u0259 suya girir. <\/p>\n<\/div>\n

    \n

    B\u0259s, X\u0259z\u0259rd\u0259 bo\u011fulmamaq \u00fc\u00e7\u00fcn n\u0259 etm\u0259k laz\u0131md\u0131r? Be\u015f suala cavabda oxuyun. <\/p>\n<\/div>\n

    1. Bo\u011fulmalar\u0131n \u0259sas s\u0259b\u0259bl\u0259ri hans\u0131lard\u0131r?<\/h2>\n
    \n

    M\u00fct\u0259x\u0259ssisl\u0259r X\u0259z\u0259r d\u0259nizind\u0259 bo\u011fulmalar\u0131n s\u0259b\u0259bini, \u0259sas\u0259n, k\u00fcl\u0259kli hava, onun X\u0259z\u0259rd\u0259 yaratd\u0131\u011f\u0131 sualt\u0131 burul\u011fanlar, k\u00fcl\u0259yin suyun alt\u0131na y\u0131\u011fd\u0131\u011f\u0131 yad cisiml\u0259r (suya ba\u015f vuran insanlar\u0131n m\u00fcxt\u0259lif x\u0259sar\u0259tl\u0259r almas\u0131na s\u0259b\u0259b olur), b\u0259zi \u015f\u0259xsl\u0259rin suda b\u0259hs\u0259 girib daha uza\u011fa \u00fczm\u0259y\u0259 \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131, alkoqollu i\u00e7ki q\u0259bulundan sonra suya girm\u0259k v\u0259 valideynl\u0259rin u\u015faqlar\u0131n\u0131 \u00e7ox q\u0131sa m\u00fcdd\u0259t\u0259 olsa bel\u0259 diqq\u0259tsiz qoymas\u0131 il\u0259 \u0259laq\u0259l\u0259ndirirl\u0259r.<\/p>\n<\/div>\n

    <\/section>\n
    \n

    \u0130qliml\u0259 \u0259laq\u0259dar olaraq, X\u0259z\u0259r d\u0259nizind\u0259 ilin 250 g\u00fcn\u00fc k\u00fcl\u0259kli hava m\u00fc\u015fahid\u0259 olunur. N\u0259tic\u0259d\u0259 d\u0259nizd\u0259 u\u00e7qun, yar\u011fan v\u0259 burul\u011fanlar \u0259m\u0259l\u0259 g\u0259lir.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    Az\u0259rbaycan qanunveriliciyinin t\u0259l\u0259bin\u0259 g\u00f6r\u0259, k\u00fcl\u0259yin s\u00fcr\u0259ti saniy\u0259d\u0259 10 metri ke\u00e7irs\u0259, y\u0259ni t\u0259xmin\u0259n 6-7 bal g\u00fcc\u00fcnd\u0259 olarsa, o zaman d\u0259niz\u0259 girm\u0259k qada\u011fand\u0131r, t\u0259hl\u00fck\u0259lidir v\u0259 m\u0259sl\u0259h\u0259t g\u00f6r\u00fclm\u00fcr.<\/p>\n<\/div>\n

    \n
    \"D\u0259niz<\/p>\n

    \u015e\u0259klin m\u0259nb\u0259yi, <\/span>Getty Images<\/span><\/p>\n<\/div>\n<\/figure>\n

    \n

    F\u00f6vq\u0259lad\u0259 Hallar Nazirliyinin Ki\u00e7ikh\u0259cmli G\u0259mil\u0259r\u0259 N\u0259zar\u0259t v\u0259 Sularda Xilasetm\u0259 D\u00f6vl\u0259t Xidm\u0259tinin \u015f\u00f6b\u0259 r\u0259isi Aq\u015fin \u018flili BBC News Az\u0259rbaycancaya deyir ki, “t\u0259hl\u00fck\u0259 il\u0259 ba\u011fl\u0131 edil\u0259n b\u00fct\u00fcn x\u0259b\u0259rdarl\u0131qlara r\u0259\u011fm\u0259n insanlar yen\u0259 d\u0259 k\u00fcl\u0259kli havalarda suya girirl\u0259r”.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    M\u00fct\u0259x\u0259ssisl\u0259r hesab edirl\u0259r ki, yax\u015f\u0131 \u00fcz\u0259 bil\u0259n \u015f\u0259xsl\u0259rin “bacar\u0131ramsa, dem\u0259li ist\u0259diyim yer\u0259 q\u0259d\u0259r \u00fcz\u0259 bil\u0259r\u0259m” deyib m\u0259saf\u0259ni hesablamamas\u0131 da bo\u011fulmalara s\u0259b\u0259bdir.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    “Lakin adamlar sa\u011flaml\u0131q, insan b\u0259d\u0259nin suda verdiyi reaksiyalar, q\u0131colma ehtimal\u0131 kimi m\u00fcxt\u0259lif amill\u0259ri m\u00fctl\u0259q n\u0259z\u0259r\u0259 almal\u0131d\u0131rlar”, – o deyir. <\/p>\n<\/div>\n

    \n
    \"D\u0259niz<\/p>\n

    \u015e\u0259klin m\u0259nb\u0259yi, <\/span>G\u00dcL\u018fR ABBASOVA<\/span><\/p>\n<\/div>\n<\/figure>\n

    2. Burul\u011fana d\u00fc\u015fd\u00fckd\u0259, bo\u011fulmamaq \u00fc\u00e7\u00fcn n\u0259 etm\u0259li?<\/h2>\n
    \n

    Burul\u011fanlar \u015fimal k\u00fcl\u0259yi \u0259s\u0259rk\u0259n, dal\u011fa hans\u0131 s\u00fcr\u0259tl\u0259 sahil\u0259 g\u0259lirs\u0259, h\u0259min istiqam\u0259td\u0259 d\u0259 suyun alt\u0131 il\u0259 \u0259ks olunmas\u0131 n\u0259tic\u0259sind\u0259 yaran\u0131r v\u0259 h\u0259min \u0259razid\u0259 suda olan \u015f\u0259xs bo\u011fulma t\u0259hl\u00fck\u0259si il\u0259 \u00fcz-\u00fcz\u0259 qal\u0131r. “Burul\u011fan\u0131n \u015f\u0259klin\u0259 baxsaq g\u00f6r\u0259rik ki, o, bir q\u0259d\u0259r mailidir. Y\u0259ni burul\u011fan\u0131n dibi il\u0259 \u00fcz\u00fcn\u00fc m\u00fcqayis\u0259 ets\u0259k o ya sa\u011fa, ya da sola do\u011fru meyll\u0259nir”, – Aq\u015fin \u018flili deyir.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    Buna g\u00f6r\u0259 d\u0259 burul\u011fana d\u00fc\u015f\u0259rk\u0259n suya tabe olub onun dibin\u0259 getm\u0259k torpa\u011fa t\u0259mas ed\u0259r\u0259k yenid\u0259n yuxar\u0131 qalxmaq laz\u0131md\u0131r. Bel\u0259 oldu\u011fu halda \u015f\u0259xsin xilas olma ehtimal\u0131 \u00e7ox y\u00fcks\u0259kdir. Burada \u0259sas m\u0259s\u0259l\u0259 panikaya d\u00fc\u015fm\u0259m\u0259kdir.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    M\u00fct\u0259x\u0259ssisl\u0259r burul\u011fana d\u00fc\u015f\u0259n \u015f\u0259xsl\u0259rin \u0259ynind\u0259 uy\u011fun geyimin olmamas\u0131n\u0131n onlar\u0131n bo\u011fulmas\u0131nda b\u00f6y\u00fck rol oynad\u0131\u011f\u0131n\u0131 deyirl\u0259r. Suda bel\u0259 v\u0259ziyy\u0259tl\u0259 \u00fczl\u0259\u015f\u0259n \u015f\u0259xsl\u0259rin \u0259ynind\u0259ki gen-bol geyimin i\u00e7ind\u0259 hava bo\u015fluqlar\u0131n\u0131n qalmas\u0131 bu \u015f\u0259xsl\u0259ri panikaya sala bil\u0259n amill\u0259rd\u0259ndir.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    Sularda xilasetm\u0259 \u0259m\u0259liyyat\u0131 saniy\u0259l\u0259r t\u0259l\u0259b edir. Ona g\u00f6r\u0259 d\u0259 kimins\u0259 batd\u0131\u011f\u0131n\u0131, bo\u011fuldu\u011funu g\u00f6r\u0259rk\u0259n d\u0259 panikaya d\u00fc\u015fm\u0259k olmaz. Xilasetm\u0259 xidm\u0259tin\u0259 bo\u011fulan \u015f\u0259xs bar\u0259d\u0259 n\u0259 q\u0259d\u0259r tez m\u0259lumat verils\u0259, h\u0259min \u015f\u0259xsin xilas olma \u015fans\u0131 daha \u00e7ox olur.<\/p>\n<\/div>\n

    \n
    \"D\u0259niz<\/p>\n

    \u015e\u0259klin m\u0259nb\u0259yi, <\/span>G\u00dcL\u018fR ABBASOVA<\/span><\/p>\n<\/div>\n<\/figure>\n

    3. B\u0259s, harda \u00e7imm\u0259li?<\/h2>\n
    \n

    R\u0259smi m\u0259lumatlara g\u00f6r\u0259, Az\u0259rbaycanda X\u0259z\u0259rin \u015fimal\u0131ndan c\u0259nubuna 950-d\u0259n art\u0131q m\u0259nt\u0259q\u0259 var. \u00dcst\u0259lik \u00f6lk\u0259d\u0259 \u00e7aylar, g\u00f6ll\u0259r, kanallar, su anbarlar\u0131 v\u0259 dig\u0259r sututarlar da m\u00f6vcuddur.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    Ki\u00e7ik G\u0259mil\u0259r\u0259 N\u0259zar\u0259t v\u0259 Sularda Xilasetm\u0259 D\u00f6vl\u0259t Xidm\u0259tinin \u00f6lk\u0259 sular\u0131nda 35 xilasetm\u0259 m\u0259nt\u0259q\u0259si, 8 dal\u011f\u0131c-axtar\u0131\u015f qruplar\u0131 f\u0259aliyy\u0259t g\u00f6st\u0259rir. Bunun 25 xilasetm\u0259 m\u0259nt\u0259q\u0259si Bak\u0131 v\u0259 Ab\u015feron yar\u0131madas\u0131n\u0131n pay\u0131na d\u00fc\u015f\u00fcr.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    \u0130yirmi be\u015f m\u0259nt\u0259q\u0259 m\u00fcvafiq olaraq, d\u00f6vl\u0259t t\u0259r\u0259find\u0259n ictimai \u00e7im\u0259rlik kimi n\u0259z\u0259rd\u0259 tutulan \u0259razil\u0259r – M\u0259rd\u0259kan, Buzovna, Bilg\u0259h, Zu\u011fulba, Q\u0131z\u0131lqum v\u0259 Pir\u015fa\u011f\u0131da yerl\u0259\u015fir, Nardaran \u00e7im\u0259rliyind\u0259 is\u0259 xidm\u0259tin iki xilasetm\u0259 m\u0259nt\u0259q\u0259si var.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    V\u0259t\u0259nda\u015flar bu \u0259razil\u0259rd\u0259ki \u00e7im\u0259rlikl\u0259rd\u0259 istirah\u0259t ed\u0259 bil\u0259rl\u0259r.<\/p>\n<\/div>\n

    <\/section>\n<\/p>\n

    4. Suya girm\u0259zd\u0259n \u00f6nc\u0259 n\u0259y\u0259 diqq\u0259t etm\u0259li?<\/h2>\n
    \n

    \u00c7im\u0259rlikl\u0259rd\u0259 \u00f6l\u00fcm faktlar\u0131n\u0131n bir hiss\u0259si is\u0259 insanlar\u0131n sa\u011flaml\u0131q v\u0259ziyy\u0259til\u0259 ba\u011fl\u0131d\u0131r.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    H\u0259kiml\u0259rin T\u0259kmill\u0259\u015fdirilm\u0259si \u0130nstitunun kafedra m\u00fcdiri Faiq Quliyev \u00fcr\u0259k-damar x\u0259st\u0259likl\u0259ri olan \u015f\u0259xsl\u0259rin yayda d\u0259niz\u0259 getm\u0259zd\u0259n \u0259vv\u0259l m\u00fctl\u0259q h\u0259kim m\u0259sl\u0259h\u0259ti almal\u0131 oldu\u011funu deyir: “\u018fg\u0259r \u0259ks g\u00f6st\u0259ri\u015f varsa, bu, h\u0259yat\u0131 t\u0259hl\u00fck\u0259 da\u015f\u0131y\u0131r, suya girm\u0259k olmaz”.<\/p>\n<\/div>\n

    \n

    \u00dcmumiyy\u0259tl\u0259 is\u0259 \u00e7im\u0259rliy\u0259 g\u00fcn\u00fcn hans\u0131 saatlar\u0131nda getm\u0259k m\u0259s\u0259l\u0259sind\u0259 m\u00fct\u0259x\u0259ssisl\u0259r hesab edir ki, “g\u00fcnorta saat 12-d\u0259n ax\u015fam 5-\u0259 q\u0259d\u0259r olan zaman k\u0259simind\u0259 birba\u015fa g\u00fcn\u0259\u015f \u015f\u00fcalar\u0131 alt\u0131nda uzanmaq v\u0259 ya suya girm\u0259k sa\u011flam insanlar \u00fc\u00e7\u00fcn d\u0259 xeyli z\u0259r\u0259rli ola bil\u0259r”.<\/p>\n<\/div>\n

    \n
    \"D\u0259niz<\/p>\n

    \u015e\u0259klin m\u0259nb\u0259yi, <\/span>GULAR ABBASOVA<\/span><\/p>\n<\/div>

    \u015e\u0259klin alt yaz\u0131s\u0131, <\/span>“Qanunveriliciyin t\u0259l\u0259bin\u0259 g\u00f6r\u0259, k\u00fcl\u0259yin s\u00fcr\u0259ti saniy\u0259d\u0259 10 metri ke\u00e7irs\u0259, d\u0259niz\u0259 girm\u0259k qada\u011fand\u0131r, t\u0259hl\u00fck\u0259lidir, m\u0259sl\u0259h\u0259t g\u00f6r\u00fclm\u00fcr”.<\/span><\/span><\/figcaption><\/figure>\n
    \n

    Suya girm\u0259yi planla\u015fd\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u0259razid\u0259 is\u0259 ilk \u00f6nc\u0259 \u00fc\u00e7 \u0259sas m\u0259s\u0259l\u0259y\u0259 diqq\u0259t etm\u0259k laz\u0131md\u0131r.<\/p>\n<\/div>\n

    \n